COVID19-bina-dayanisma

Değerli apartmanı sakinleri,                                                                        23 Mart 2020

Yaşadığımız günlerin aylarca sürebileceğini ve bu süreçte tamamlayıcı işbirliğinin etkin sonuçları olacağını düşünerek en yakından başlayarak bir dayanışma süreci başlatmak için atabileceğimiz adımları aşağıda paylaşıyorum.  Okuduklarıma/dinlediklerime/haberlere göre önümüzdeki 16 hafta çok önemli.  (Doktor değilim.  Bu dokümanı önümüzdeki günlerde geliştirmeye çalışıp, paylaşacağım.  Yapıcı eleştirilerinizi, fikirlerinizi beklerim. hakan.habip@gmail.com)

1.     Her daireden en az bir kişinin katılımıyla bir whatsapp grubu kurup, iyi fikirleri, çözümleri paylaşabiliriz.  Acil durumlara çözüm üretiriz.  Korku seviyesini arttırmak için değil, çözüme yönelik işbirliğini arttırmak için… Sosyal medyada paylaşılan çok haber ve çözüm var.  Ancak, kalabalık etmeden, yaşanmışlıklar üzerinden hastalığın farklı evrelerinine denk gelen pratik çözümleri paylaşabiliriz.

2.     Özellikle, yalnız yaşayan kişilerin dairesini belirlemek için binada yaşayanların anlayacağı bir şey asabiliriz. Kırmızı:1, Turunucu:2, Sarı:3, Yeşil:4, Mavi:5, Mor:6 kişi …

3.     Her dairenin kapısına bir bilgi tablosu asıp, şu an aklımıza gelmeyen çözümler üretebiliriz.  Örnek tablo aşağıda.

4.     Sokak kapısına içeride ve dışarıda çöp sepeti koyarak açma kapama sırasında kullanabileceğimiz kağıdı, ıslak mendili atabiliriz.

5.     Senaryolar ve çözümler üretip, paylaşabiliriz.  Bu durum gerçekleştiğinde olası paniği önlemeye yarayabilir. Örnek olarak:

·        aramızdan biri hasta olursa, ne yapacağız?

·        yemeği biten olursa, ne yapacağız?

·        ilacı olmayan, biten olursa, ne yapacağız?

·        hastaneye gitmesi gereken olursa, ne yapacağız?

(Hasta durumuna göre: kendileri için yemek yapamaz, hareket edemez, konuşamaz duruma gelebiliyorlar.)

6.     Çoğumuz bu hastalığı bir şekilde geçireceğiz.  Gerekli olduğunda olası tıbbi müdaheleyi alabilmek/bulabilmek için ne kadar geç hasta olursak, o kadar iyi.

Her ülke kendine özgü koşullara göre - zaman aralığı tamamen hayal ürünü olan - aşağıdaki grafiğin tanımladığı bir süreç yaşayacak.  Şansımız: en az kayıpla, en kısa süreyi bir araya getirebilmek olur. 

Hasta sayısının en yüksek olduğu dönemde hastaneye gitmeye çalışmak, en vahim durum olacak.  Hasta sayısının az olduğu 2 dönem (başlangıç ve son) göreceli daha az tehlikeli. 

Son dönemin avantajı: hangi özellikleri olan hasta için, hangi evrede, hangi tıbbi müdahele/ilaç işe yarıyor sorularına daha fazla cevabımız olacak.  Özel ilaç ve aşıların gelişimi için fırsat olabilecek.

7.     Korunmak için yapılması gerekenler çok paylaşıldı.  Özetleyen doküman ekte.  Evden çıkmayarak, sosyal mesafeyi koruyarak başlayalım. 

8.     Hastalığın evreleri.  Hasta olanların bazıları fark etmeden atlatıyor. 

Hastalığın bilinen evreleri neler?  Hangi evrede nasıl müdahele/tedavi/bakım olabilir?

Doktorların çok yoğun olduğu/olacağı bir dönemde, onlara kolay erişemeyebileceğimiz durumlarda, hepimiz olabildiğince kendi doktorumuz olabilirsek, bunun faydasını görebileceğimiz bir dönemdeyiz.  Fikir versin niyetiyle, bir doküman hazırladım. Ekte.

Olası sonraki adımlar:

·        Senaryolara çözümler…

·        Dileyenlerle yandaki binaları içerecek ayrı bir grup da kurabiliriz.  

·        Yine dileyenlerle en yakındaki eczaneleri ve marketleri içeren ayrı bir grup kurabiliriz.

·        Dileyenler elindeki ilaçların, tıbbi malzemenin listesini kapısına asabilir. 

Aklınıza gelen başka adımlar olursa, paylaşırsanız, bu dokümanı günceller, paylaşırımJ 

[Dr. Öner Dikensoy, YBÜ  (Whatsapp paylaşımından - koyu bölümler ve parantez içi bölümler benimdir.  Evre 2 orjinal paylaşımda da bulunmamaktadır.  23 Mart 2020 hakan.habip@gmail.com)

Şu ana kadar okuyup gördüklerimizle anladığım Covid19 hastalığında 4 evre var. Ve hepsinde yapılacaklar farklı.

Evre 0: Virüs var ancak hasta semptomsuz. Bu grupta sadece bulaştırıcılığın engellenmesi yeterli. Bu nedenle bu grupta self izolasyon ve maske kullanımı çok önemli.

Evre 1: Basit üsye (üst solunum yolu yetmezliği) semptomları olanlar. Bunlarda test pozitif ise yukarıdaki önerilere ek, plaquenil 5 gün ve Azitro 500 5 gün.

Evre: 3 Pnömoni (zatüre - belirtileri: öksürük, balgam çıkarma ve yüksek ateş) safhası. Bunlar hastanede yakın takip edilmeli. Eğer hastalık 7 gün içinde progrese olmuyorsa, büyük ihtimalle iyileşecektir. Bu grupta SpO2 daki günlük takip önemli.

Eğer oksijen tedavisine rağmen solunum sayısı gittikçe artıyorsa ki bu genellikle ilk 3-5 gün içinde oluyor. Bu hastalarda entübasyon (solunum cihazına bağlayabilmek için ağızdan nefes borusuna ulaşan bir boru takmak) düşünülmeli. Bu grupta elimizde mevcut olan verebileceğimiz sadece Plaquenil ve Kaletra var. Bunun yanında eğer prokalsitonin yüksek değilse ve yükselmeye devam etmiyorsa antibiyotik olarak ceftriakson ve Doksisiklin verimeli.

Evre 4: ARDS (Akut Respiratuar Distres Sendromu - akut solunum zorluğu) safhası. Bu olgularda destek tedavisi yani sevgili yoğun bakımcı arkadaşlarımızın çok iyi bildiği ve uyguladıkları tedaviler ve eğer ateş düşmüyor, crp (C reaktif protein - vücudumuz enfeksiyon, tümör, travma gibi durumlarda karaciğerde üretilir) yükselmeye devam ediyor, ferritin yükseliyor yani sitokin fırtınası şiddetleniyor ve mortalite riski gittikçe yükseliyor ise henüz klinik çalışma olmamakla birlikte stokin stormu engelleme potansiyeli olan ilaçlar ve tedaviler gündeme gelmeli. Bu ilaçların başlıcaları şunlar:

·        Toculizumab

·        Jak inhibisyonu

·        Sitokin adsorbsiyonu

·        Ve  mezenkimal kök hücre

Biz YBU de yatan bir 65 y hekim hastamıza

3. Günden itibaren bir doz IL6 inh tocalisumab verdik. Ateşi hemen düştü.

4. günde tansiyonu yükseldi.

6. gün yani bugün crp 40 lardan 8 e düştü.

Hastanın radyolojisi de iyiye gidiyor. Kesin olan bir şey var. Bu hastalığın henüz bilinenleri %10 bile değil. ABD, İngiltere, Almanya gibi ülkelerde bile büyük bir şaşkınlık ve acziyet olduğu görülüyor. Bu nedenle bilgi ve deneyim paylaşımı son derece önemli. Karamsarlığa gerek yok. Çünkü şu ana kadar görünen o ki toplumların  %80’i evre 0 veya 1 de bu hastalığı geçiriyorlar. Sadece %10-20 si pnömoni oluyor. Ve sadece %5-7 sinde Yoğun Bakım gerekiyor.]

Değerli videolar:

KORONAVİRÜS-ETKİLİ İLAÇ BULUNDU MU? 21 Mart 2020, Prof. Dr. Mustafa Çetiner  https://www.youtube.com/watch?v=ekFQiIazMZ4&feature=youtu.be